nasze dni wczorajsze

W Natalii Ginzburg zakochałam się od pierwszej książki, ba! od pierwszej kartki! Nie będę się kłócić, że jest najlepszą włoską autorką, bo mogłabym ją porównać z zaledwie garstką autorów, ale na pewno jest moją ulubioną (tak, cenię ją bardziej od Ferrante), a kiedy ją czytam, angażuję się całą sobą. Wiem wtedy, że mam doczynienia z dobrą literaturą, przemyślaną, napisaną przez kogoś, kto czuje i ma coś do powiedzenia. Wybiórczość rynku wydawniczego (tak w ogóle) napawa mnie więc smutkiem, bo do niedawna po polsku z jej książek przez Czytelnika wydana była tylko Drogi Michele (w serii KIK, dostępna za grosze na allegro), jedna z ostatnich powieści Giznburg .

Do niedawna, bo mniej więcej rok temu na blogu czytam oglądam odkryłam, że Austeria wydała Nasze dni wczorajsze, w tłumaczeniu Aliny Pawłowskiej-Zampino. Jaka była moja z tego radość! (Pomimo tego, że tłumaczka przez 15 lat szukała wydawcy dla swojej książki, bo to jednak smutne jest). W pierwszej chwili wydawało mi się też, że tę książkę już czytałam, ale po sprawdzeniu domowej biblioteczki odkryłam, że jednak się pomyliłam, że jednak nie. I dzisiaj mnie ta pomyłka całkiem cieszy, bo właśnie skończyłam lekturę powieści, która to dostarczyła mi masy czytelniczych przyjemności, i która to obudziła we mnie ochotę na więcej Natalii Ginzburg.

Nasze dni wczorajsze to opowieść o utracie niewinności. Zaczyna się jak baśń, na co zwraca uwagę Giacomo Magrini we wstępie do książki (który przeczytałam jako posłowie, jak zwykle, i z dobrym skutkiem dla mnie, bo we wstępie wymienione są wszystkie ważniejsze wydarzenia): tak jak w baśniach dzieci pozostawiano samym sobie w wielkim, ciemnym lesie, tak w tej powieści dzieci (Ippolito, Concettina, Giustino i Anna) są pozostawione samym sobie, w świecie z którego ciemności nie zdają sobie jeszcze sprawy, bo do wybuchu wojny pozostało jeszcze parę lat, a marzenia o rewolucji… no cóż, pozostają tylko dziecięcymi marzeniami.

Poznajemy naszych bohaterów jak jeszcze mieszkają z ojcem, byłym adwokatem spisującym swoje wspomnienia, i panią Marią, damą do towarzystwa ich zmarłej babki. Kiedy ojciec umiera, zostają z samą panią Marią i w międzyczasie zaprzyjaźniają się z rodzeństwem z domu naprzeciwko i z Danilem, rewolucjonistą. Jest jeszcze Cenzo Rena, wydaje się jedyny bohater książki, który na swój specyficzny sposób ma kontakt z rzeczywistością. A jednak, i on, jak się okazuje, miał swoją niewinność, którą traci.

Tłem do wydarzeń powieści jest włoski faszyzm i później II wojna światowa, i pomimo tego że jest to wojna odległa, zbiera ona swoje żniwo również wśród bohaterów Naszych dni wczorajszych. Naprawdę, nie będę więcej pisać o wątkach powieści, bo trochę się boję, że nie oddam ich odpowiednio, a trochę nie chcę odbierać potencjalnym czytelnikom przyjemności z czytania. Bo przyjemność w tej lekturze wydaje mi się gwarantowana. Narracja też jest specyficzna, prowadzona prostym językiem, jakby skierowana do dziecka, co właśnie wywołało u mnie skojarzenia z baśnią. Kiedy czytałam, miałam chwilami wrażenie, że ktoś mi tę opowieść snuje na głos. Snucie też wydaje mi się bardzo odpowiednim słowem, bo historia jest bardzo płynna, rozsnuwa się, rozwija jak kłębek włóczki. Chociaż sama autorka porównuje opowiedzianą historię do ścisło zrobionego swetra, przez którego nie przechodzi żadne światło. Można powiedzieć i tak, bo narracja naprawdę poprowadzona jest doskonale, dopracowana jest do ostatniego szczegółu.

Nasze dni wczorajsze chwytają za gardło, kilka razy podczas lektury łzy podeszły mi do oczu, i tak, wiem, że brzmi to sentymentalnie, ale ta powieść wzrusza. Natalia Ginzburg była tłumaczką Prousta, i to też da się odczuć w jej książkach. Ostatnie zdania tej powieści przywołują Czas odnaleziony Prousta: obraz Anny, która po latach nieobecności przyjechała do rodzinnego miasta, i odnajduje w nim swoje rodzeństwo i przyjaciół, wszyscy zmienieni, starsi, inni, przywołuje obraz Marcela na koncercie u księżnej de Guermantes.

Nie muszę chyba dodawać, że wszystkich wszystkich zachęcam do lektury? Na stronie wydawnictwa dostępny jest fragment, tutaj.